Nöbetçi Eczaneler
Yazının ilk bölümünde önce Avustralya hakkında kısa bilgi vererek başlamak daha sonra da Türklerin kıtaya gelişi , bulunduğum şehir Sidney ve orda yaşayan Türklerin ekonomik sosyal durumu ve konu ile ilgili düşünce bazı önerilerimi aktarmak şeklinde hazırladım.
Avustralya yada resmî adıyla Avustralya Milletler Topluluğu (İngilizce: Commonwealth of Australia), Güney Yarım Küre’de yer alan bir kıta ülkesidir. Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında uzanır. Okyanusya kıtasında bulunur ve kıtanın çok büyük bir bölümünü kaplar. Komşuları; Endonezya, Doğu Timor, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, Vanuatu, Yeni Kaledonya ve Yeni Zelanda’dır. Avustralya, 6 büyük eyaletten oluşmaktadır; New South Wales (NSW), South Australia (SA), Tasmania (TAS), Victoria (VIC), Quennsland (QLD), Western Australia (WA). Ülkenin başkenti olan Canberra ve en büyük şehri olan Sidney ise NSW eyaletinde bulunmaktadır.
Avustralya; 8.617.930 km2 karada, 80.920 km2 sularda olmak üzere toplam 8.698.850 km2’lik bir alana kurulmuştur. Hiçbir ülke ile kara sınırı yoktur. Bu yüzölçümü ile dünyanın 6’ncı en büyük ülkesi konumunda olan Avustralya, 25.760 kilometrelik bir sahil şeridine sahiptir. Nüfusun Genel Yapısı ;Avustralya’da nüfus daha ziyade doğu ve güneydoğu kıyılarında yoğunlaşmıştır. Nüfusun yaklaşık üçte ikisi eyalet başkentlerinde yaşamaktadır. Nüfusun yaklaşık %80’i doğu ve güneydoğudaki dört eyalette yaşamaktadır. (kaynak: https://www.abs.gov.au) Avustralya’nın yerli halkına Aborjinler ismi verilmektedir. Aborjinlerin yaklaşık 50 bin yıllık tarihi olduğu bilinmektedir. Avrupalıların coğrafi keşfinden sonra keşfedilen Avustralya’da her beş yılda bir nüfus sayımı yapılmaktadır. Sonuncusu 2021 yılında yapılan nüfus sayımına göre ülke nüfusu 25,422 milyona ulaşmıştır. Bu sayının 812,728 kişisini Aborjin ve Adalılar oluşturmaktadır.2017’den 2021’e kadar Avustralya’ya göç edenlerin sayısı1 milyon 20 bin kişidir. (Veriler, son nüfus sayımı olan 2021 yılına kadarki zaman diliminden alınmıştır.) (kaynak: https://www.sbs.com.au)Uluslararası Para Fonu’na göre Avustralya, dünyanın en büyük 13. ekonomisi iken kişi başına düşen millî gelir sıralamasında dünyada 9. olmuştur. Ülke ayrıca İnsani Gelişme Endeksi sıralamasında Norveç’in ardından 2. gelerek yaşam standardı, sağlık, eğitim, kişisel özgürlük ve politik haklar gibi birçok kriterde dünya genelinde üst sıralardadır.
Avustralya Birleşmiş Milletler, G20, İngiliz Milletler Topluluğu, ANZUS, OECD, Dünya Ticaret Örgütü, Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği ve Pasifik Adaları Forumu’na üyedir. Avustralya; Anayasası olan, parlamenter monarşiyle yönetilen federal bir devlettir. Dünyanın en eski federasyonlarından biridir. III. Charles, Avustralya Kralı sıfatıyla Avustralya’nın devlet başkanıdır. Avustralya’da genel vali tarafından temsil olunur. Başbakan ise hükûmet başkanıdır. Kral ve genel vali yürütme konusunda çoğunlukla semboliktir, ülke seçimle göreve gelen başbakan tarafından yönetilir. Ülkenin yasama organı olan Avustralya Parlamentosu; Senato ve Temsilciler Meclisinden oluşur. 2022’de yapılan seçimle beraber ülkedeki mevcut iktidar partisi Avustralya İşçi Partisi olmuş. Mevcut muhalefet partisi ise Avustralya Liberal Partisi .Ülkede 1999 yılında referandum yapılmış, halka “Avustralya cumhuriyet olmalı mı?” diye sorulmuş, Kraliçe Elizabeth’in devlet başkanı unvanının alınıp yerine seçimle göreve gelen bir cumhurbaşkanı getirilmesi teklif edilmiş. Referandumdan %54,87 oranında hayır oyu çıkmasıyla Avustralya monarşi olarak kalmaya devam etmiş. Avustralya’nın etnik dağılımı; 37,13% yerli, 31,65% İngiliz, 9,08% İrlandalı, 7,56% İskoç, 4,29% İtalyan, 4,09% Alman, 3,37% Çin, 1,84% Yunanlar şeklindedir. Avustralyada Türkler Avustralya sınırları içinde özellikle Sidney, Melbourne, Brisbane, Adelaide ve Perth’te yaşayan Türklerin sayısı 2007 itibarıyla 60.000’i geçmektedir. Türkler Avustralya’ya Türkiye’nin dışında Kıbrıs, Batı Trakya, Bulgaristan, Suriye gibi ülkelerden de gelmiştirler ve günümüzde sayıları tahmini 200.000’e yakındır.
Peki Avustralya’ya Türkler ilk kez ne zaman geldi? Bu soruyu okuduğum bir makaleden alıntı yaparak açıklayayım. Avustralya ve Türkiye arasındaki göçmenlik anlaşması 5 Ekim 1967 yılında imzalandı. Türk temsilci Baha Karatay ve Avustralya Göçmenlik Bakanı Bill Snedden anlaşmayı karşılıklı olarak imzaladı. Karatay daha sonra Türkiye’nin ilk Büyükelçisi oldu. Anlaşma sonucunda 168 kişilik göçmen kafilesi 14 Ekim 1968 yılında Sidney Mascot havaalanına gelmiş oldu. Göçmenler daha sonra Villawood’daki hostellere yerleştirildiler. Gelen Türkleri Avustralya’daki resmi yetkililer ve Avustralya Kıbrıs Türk topluluğu, havaalanında karşıladı. İlk yıllarda göçmenlerin çoğu İngilizce bilmedikleri için zorluklar yaşadılar ancak çocuklarını okullara gönderebilmek için büyük çaba harcadılar. Bugün ilk uçakla gelen göçmenlerin çoğu hayatta değil ancak onların torunları, Avustralya’nın yeni jenerasyonu oldular. Avustralya ve Türkiye arasında 1967’deki ikili anlaşma imzalanmadan önce, Avustralya’ya göç eden Türkler genellikle Kıbrıs, Batı Trakya ve Avrupa’da yaşayan Türklerdi. İkinci Dünya Savaşından sonraki süreçte, Avustralya’ya göç eden ilk Türk Kıbrıs’tan 1947 yılında göç etmiş, sonra Kıbrıs’tan 66 Türk daha Avustralya’ya göçmüş ve 1956 yılına gelindiğinde, Avustralya’da 350 Kıbrıs Türkünün yaşadığı belirlenmiştir.
Türkiye’de bu süreçte İş ve İşçi Bulma Kurumu, Avustralya makamlarıyla birlikte çalışıyormuş, Avustralya’da çalışmak isteyenler ilk önce bu kuruma başvuruyorlar, kurumca yapılan değerlendirmenin akabinde seçilen isimler Avustralya Büyükelçiliğine gönderiliyormuş. Elçilikçe yapılan değerlendirmelerin ardından ise belirlenen isimler görüşmeye çağrılıyor ve değerlendirmeleri olumlu sonuçlananlar Avustralya’ya göç etmek için kabul ediliyormuş. Avustralya, bir göç ve çeşitlilik ülkesidir. Kıtaya göç eden Türkler de, onun bu özelliklerine katkıda bulunmuşlardır. 1990’larla birlikte Türk toplumuna ait eğitim, ibadet ve spor kurumları yaygınlaşmış, Müslüman göçmenlerin helâl yemek ihtiyacını karşılayan esnaflar da dahil olmak üzere, Türkler de işletme sahibi olmaya başlamış.
